رفتار قاطعانه چگونه است؟
هر کسی حق دارد با برخی درخواست های دیگران مخالف باشد و به آن پاسخ منفی و رد بدهد،در رفتار قاطعانه شخص در عین حفظ احترام طرف مقابل جواب منفی خود را بصورت سازنده بیان میکند.
رفتار قاطعانه دارای ۳ بخش زیر است:
۱-بازخورد مثبت
۲-دلیل رد کردن
۳-اعلام تصمیم
مثال:میتوانی کتاب فلان درس را به من قرض بدهی؟
بازخورد مثبت:ای کاش میتوانستم این کار را بکنم.
دلیل رد:ولی چون خودم به کتاب نیاز دارم نمیتوانم در تصمیمم تجدید نظر کنم.
اعلام تصمیم:بنابراین در این مورد متاسفم.
همانطور که میبینید در ابتدا اشتیاق خود را نشان میدهیم و سپس دلیل مخالفت را قاطعانه اعلام میکنیم.تردید و تزلزل هنگام صحبت کردن طرف مقابل را ترغیب به اصرار بیشتر میکند و همچنین آوردن دلیل اضافی به ضرر شما تمام خواهد شد.
در شرایطی که افراد میخواهند شما را ترغیب به انجام کارهای خطرناک کنند آوردن دلیل ممکن است کار را خراب کند زیرا آگاهی لازم به آن موضوع را ندارید.
پس در این شرایط با جواب قاطع درخواست را رد کنید.
۱-صفحه خط افتاده:
از این روش زمانی استفاده میکنید که طرف مقابل بیش از اندازه سماجت به خرج دهد.
در این شرایط بخش اول که بازخورد مثبت اسم را حذف و رد قاطعانه کنید و اگر بازهم ادامه داد فقط بخش سوم را بگویید:(گفتم که متاسفم،نمیتوانم)
۲-خلع سلاح:
گاها وقتی افراد با پاسخ منفی شما رو به رو میشوند سعی میکنند با شیوه هایی شما را تحت تاثیر قرار دهند و از واژه های قضاوت کننده و متاثر کننده استفاده میکنند.
اگر درخواست چنین افرادی را رد کنید به شما میگویند:(چقدر بچه هستی،خیلی خودخواهی،غیر منطقی هستی و…)در این شرایط افراد ناایمن و کم رو آسیب پذیر میشوند و برای اینکه ثابت کنند این ویژگی ها را ندارد در مقابل درخواست پاسخ مثبت میدهند و نظرشان را عوض میکنند.
روش خلع سلاح یعنی سلاحی که طرف مقابل با آن به شما حمله میکند را از او بگیرید.
مثال:شب قبل امتحان ریاضی
حامد:علی میشود جزوه ریاضی ات را به من قرض بدهی؟
علی:خیلی دوست دارم کمکت کنم،اما خودم برای امتحان به جزوه احتیاج دارم. بنابراین متاسفم.
حامد:چقدر خودخواهی.
علی:آره اتفاقا خودم هم میدانم بعضی وقت ها خودخواه میشوم.
از روش خلع سلاح زمانی استفاده میشود که فرد قصد سوء استفاده از شما را داشته باشد.
۳-خود را به نادانی زدن:
این روش بویژه هنگام برخورد با انتقاد ها بسیار موثر است.
زمانی که کسی از شما انتقاد میکند ممکن است شروع به انتقاد متقابل کنید ولی این کار باعث پیچیده تر شدن شرایط میشود.
روش درست این است که طوری رفتار کنید که طرف مقابل فکر کند با نظرش موافق هستین.
مثال:
حامد:اگر تا آخر ترم اینطوری پیش بری مشروت میشی.
علی:آره درست میگی اگر اینطوری ادامه بدم ممکن است مشروط بشم.(بحث را عوض میکند.)
پس وقتی فرد مقابل سماجت میکند و یا قبلا پاسخ داده اید با او موافقت کنید و سپس موضوع را عوض کنید.
۴-از شوخی استفاده کنید:
با لحن شوخی صحبت کنید:
من به اندازه کافی برای خودم گرفتاری دارم.
۵-نه گفتن بدون احساس گناه:
نه گفتن حق شما است و کسی نمیتواند شما را مجبور به انجام کاری کند،پس به راحتی نه بگویید.
۶-ضمن نشان دادن همدلی،ابراز وجود کردن:
در این روش به فرد مقابل نشان میدهید متوجه وضعیت او بوده و احساساتش را درک میکنید.
مثال:برای اعتراض کردن به کسی که مدام صحبت شما را قطع میکند:(میدانم که شما نظرات و افکار جالبی دارید ولی ای کاش اجازه بدهید صحبتم را کامل کنم.)
۷-ترک موقعیت در شرایط مخاطره آمیز:
اگر در شرایطی قرار گرفتین که افراد در تلاش بودند تا شما را ترغیب به انجام کار خطر ناک مثل کشیدن سیگار کنند،از روش هایی که گفتیم استفاده کنید و اگر آن رواش ها جواب نداد آن جمع را ترک کنید.
بطور کلی در شرایط مخاطره آمیز:
_ محکم و قوی صحبت کنید.
_ سرتان را بالا بگیرید.
_ دلیل نیاورد و زیاد توضیح ندهید.
_ محیط را ترک کنید.
_ معذرت خواهی نکنید.
_به چشمان طرف مقابل نگاه کنید.
ویژگی های رفتار قاطعانه
مسئولیت پذیری:رفتار قاطعانه در این اصل استوار است که هر کس مسئول رفتار و عملکرد خودش است.
بهانه آوردن،تظاهر کردن،اشتباه را از سر خود باز کردن و تقصیر دیگران انداختن در این شیوه رفتاری نمیگنجد.
فرد قاطع مسئولیت هر اتفاقی که افتاده است را میپذیرد.
پیش قدم در انجام کار:فرد قاطع از وقت تلف کردن بیزار است و اگر کاری باید انجام بشود او خودش شروع کننده خواهد بود و منتظر نمیماند تا دیگران بگویند چه کاری را چه موقع باید انجام شود.
گوش دادن فعال:افرادی که رفتار قاطع دارند در عین حال که نظر خودشان را بطور کامل و صریح بیان میکنند،تمایل دارند به تمام صحبت های طرف مقابل گوش دهند و پیش از اظهار نظر دیدگاه آنها را بطور کامل درک کنند.
مطرح کردن نیاز:فرد قاطع خواسته اش را به سادگی و مودبانه مطرح میکند،در حالی که فرد پرخاشگر خواسته اش را بصورت دستوری بیان میکند.
زبان بدن و لحن صدا:فرد قاطع در صورت نیاز و شرایط پیش آمده صدایی قوی،رسا و مطمئن دارد که خبری از ترس و لرزش از آن نیست.
همچنین حرکت سر،دست و حالات صورتش نشان دهنده اعتماد به نفس بالای او است.
صحبت کردن صریح و سازنده:اگر نظر یا مطلبی باید بیان شود،فرد قاطع با اعتماد به نفس کامل این کار را انجام داده و حرف خود را میزند.
این فرد بدون حاشیه روی مستقیما به سراغ اصل مطلب میرود و واضح و روشن صحبت میکند و کاملا بر روی موضوع متمرکز است.
چگونه قاطعانه رفتار کنم؟
برخی افراد ذاتا قاطع تر از دیگران رفتار میکنند،اما اگر رفتار شما به سمت پرخاشگری و منفعل بودم متمایل است باید روی مهارت های زیر کار کنید.
برای حق و حقوقتان احترام قائل شوید.
_حقوقتان را بشناسید و از آن دفاع کنید.
_ باور کنید که شما لیاقت آن را دارید که در کمال احترام با شما رفتار شود.
_مدام بخاطر دلایل مختلف عذرخواهی نکنید.
_خودتان را کوچک نشمارید.
نیازهایتان را بشناسید و به آنها رسیدگی کنید.
_به دنبال راهکار هایی باشید که بدون قربانی کردن و کوچک شمردن نیازهای دیگران،نیاز های خودتان را براورده کنید.
_منتظر نمانید تا کسی از راه برسد و به نیازها و خواسته هایتان توجه کند،در این صورت ممکن است مدت ها منتظر بمانید و فرصت هایتان را از دست بدهید.
با انتقاد و تعریف و تحسین،مثبت برخورد کنید.
_بازخورد ها و انتقاد ها را بپذیرید اما برای مخالفت آماده باشید، نه بصورت پرخاشگرانه و دفاعی بلکه بصورت مودبانه و منطقی.
سخن پایانی
کسی که رفتار قاطعانه و رک بودن را آموخته باشد در روابط خود احساس امنیت بیشتری میکند.
این افراد به دلیل اینکه میتوانند از حقوق خود دفاع کنند و راحت به نیاز ها و خواسته هایشان برسند از روابط اجتماعی خود بیشتر لذت میبرند.
امیدواریم این مطلب برای شما مفید واقع شده باشد.
لینک دانلود مقاله:
چطور رفتار قاطعانه داشته باشیم؟
سایت های لیدی باس
