تفکر انتقادی مفهومی غنی است که در طول ۲۵۰۰ سال گذشته در حال توسعه بوده است. ریشه اصطلاح”تفکر انتقادی” در اواسط قرن ۲۰ است. در زیر، تعاریف همپوشانی ارائه می دهیم که در مجموع یک برداشت اساسی و فرعی از تفکر انتقادی را تشکیل می دهند
تفکر انتقادی توانایی تفکر روشن و منطقی و درک ارتباط منطقی بین ایده ها است. تفکر انتقادی از زمان فیلسوفان اولیه یونان مانند افلاطون و سقراط مورد بحث و تفکر بوده و همچنان در عصر مدرن موضوع بحث است
تفکر انتقادی ممکن است به عنوان توانایی انجام تفکر بازتابی و مستقل توصیف شود
در واقع، تفکر انتقادی مستلزم استفاده از توانایی خود در استدلال است. این در مورد یک یادگیرنده فعال است تا یک دریافت کننده منفعل اطلاعات.
متفکران منتقد، ایده ها و فرضیات را دقیقاً زیر سوال تا اینکه آنها را به سادگی قبول کنند. آنها همیشه به دنبال تعیین این هستند که آیا ایده ها، استدلال ها و یافته ها نمایانگر کل تصویر هستند یا بخشی از آن.
متفکران انتقادی به طور منظم و نه با شهود یا غریزه، مشکلات را شناسایی، تحلیل و حل می کنند
شخصی با مهارت تفکر انتقادی می تواند:
پیوندهای بین ایده ها را درک کند
اهمیت و ارتباط استدلال ها و ایده ها را تعیین کند
استدلال ها را بشناسد، بسازد و ارزیابی کند
ناسازگاری ها و خطاهای موجود در استدلال را شناسایی کند
به روشی منسجم و سیستماتیک نزدیک شود
در توجیه فرضیات، باورها و ارزشهای خود تأمل کند
تفکر انتقادی، تفکر در مورد مسائل به روش های خاصی است تا در شرایطی که متفکر از آن آگاه است، به بهترین راه حل ممکن برسد. به زبان روزمره تر، این یک روش تفکر درباره هر چیزی است که در حال حاضر ذهن شما را به خود مشغول کرده است تا به بهترین نتیجه ممکن برسید.
مهارتهایی که ما برای تفکر انتقادی نیاز داریم
مهارتهایی که برای اینکه بتوانیم انتقادی بیندیشیم به آنها نیاز داریم متنوع هستند و شامل مشاهده، تحلیل، تفسیر، تأمل، ارزیابی، استنتاج، توضیح، حل مسئله و تصمیم گیری هستند.
به طور خاص ما باید بتوانیم:
به یک موضوع به روشی عینی و انتقادی بیندیشیم
استدلال های مختلفی را که در رابطه با یک مسئله خاص وجود دارد شناسایی کنیم
یک دیدگاه را ارزیابی کنیم تا مشخص شود چقدر قوی یا معتبر است
نقاط ضعف یا نکات منفی موجود در شواهد یا استدلال را بشناسیم
توجه داشته باشیم که در پشت بیانیه یا استدلال چه پیامدهایی وجود دارد
برای استدلالی که می خواهیم مطرح کنیم، ساختار و پشتیبانی ارائه دهیم
فرآیند تفکر انتقادی
باید توجه داشته باشید که هیچ یک از ما دائماً انتقادی نمی اندیشیم
گاهی اوقات ما تقریباً به هر روشی فکر می کنیم به جز انتقادی، مثلاً وقتی کنترل ما تحت تأثیر عصبانیت، غم و اندوه یا شادی قرار می گیرد
از طرف دیگر، خبر خوب این است که، از آنجا که توانایی تفکر انتقادی ما با توجه به ذهنیت فعلی ما متفاوت است، بیشتر اوقات می توانیم یاد بگیریم که با توسعه برخی فعالیت های معمول و به کار بردن آنها در تمام مشکلاتمان ، توانایی تفکر انتقادی خود را بهبود ببخشیم.
هنگامی که شما تئوری تفکر انتقادی را درک کنید، بهبود مهارت های تفکر انتقادی مستلزم پشتکار و تمرین است.
این تمرین ساده را امتحان کنید تا به شما در شروع تفکر انتقادی کمک کند
به چیزی فکر کنید که اخیراً شخصی به شما گفته است. سپس سوالات زیر را از خود بپرسید:
کی گفته؟
شخص را می شناسید؟ کسی ست در موقعیت اقتدار یا قدرت؟ مهم است که چه کسی این را به شما گفته است؟
آنها چه گفتند؟
آیا آنها حقایق یا نظراتی دادند؟ آیا آنها همه حقایق را ارائه داده اند؟ آیا آنها چیزی را کنار گذاشته اند؟
کجا گفتند؟
در ملا عام بود یا در خلوت؟ آیا افراد دیگر فرصتی برای پاسخ دادن یا ارائه یک جایگزین داشتند؟
کی گفتند؟
قبل، حین یا بعد از یک اتفاق مهم بود؟ آیا زمان بندی مهم است؟
چرا گفتند؟
آیا آنها استدلال عقیده خود را توضیح دادند؟ آیا آنها سعی می کردند شخصی را خوب یا بد جلوه دهند؟
چطور گفتند؟
آیا آنها خوشحال بودند یا غمگین، عصبانی یا بی تفاوت؟ آیا آنها آن را نوشتند یا گفتند؟ آیا می توانید آنچه را که گفته شد درک کنید؟
هدف شما چیست؟
یکی از مهمترین جنبه های تفکر انتقادی این است که تصمیم بگیرید چه چیزی را هدف قرار می دهید و سپس بر اساس طیف وسیعی از تصمیم گیری تصمیم بگیرید
هنگامی که این هدف را برای خود روشن کردید، باید از آن به عنوان نقطه شروع در همه شرایط آینده که نیاز به فکر و احتمالاً تصمیم گیری بیشتر دارند استفاده کنید. در صورت لزوم، همکاران خود، خانواده یا اطرافیان خود را از نیت خود برای پیگیری این هدف آگاه کنید. سپس باید خود را نظم دهید تا در جریان باشید .
با این حال، مواردی مانع تصمیم گیری ساده است. همه ما طیف وسیعی از دوست داشتن ها و دوست نداشتن ها، رفتارهای آموخته شده و ترجیحات شخصی را که در طول زندگی مان ایجاد شده اند، با خود حمل می کنیم. آنها شاخصه های انسان بودن هستند.
سهم عمده ای در اطمینان ما از نظر درست بودن تفکر انتقادی آگاهی از این خصوصیات، ترجیحات و سوگیری های شخصی و در نظر گرفتن مراحل بعدی احتمالی برای آنها است، چه در مرحله بررسی قبل از اقدام باشند و چه به عنوان بخشی از تجدید نظر غیر منتظره باشند چه مانعی پیش بینی نشده برای ادامه پیشرفت.
هرچه به وضوح بیشتری از نقاط قوت و ضعف خود آگاهی داشته باشیم، به احتمال زیاد تفکر انتقادی ما ثمر بخش تر خواهد بود.
منفعت آینده نگری
شاید مهمترین عنصر تفکر انتقادی آینده نگری باشد
اگر دلایلی برای کنار گذاشتن تقریباً تمام تصمیماتی که می گیریم و اجرا می کنیم داشته باشیم ، فاجعه بار نیست. با این وجود، اگر به یک نتیجه گیری آزمایشی برسیم، مکث کنیم و تأثیر آن را بر روی افراد و فعالیت های اطراف خود در نظر بگیریم، تصمیم گیری ما بی نهایت بهتر خواهد بود و احتمالاً موفقیت آن نیز بیشتر است.
عناصر مورد نیاز به طور کلی متعدد و متنوع هستند. در بسیاری از موارد، در نظر گرفتن یک عنصر از منظری متفاوت، خطرات احتمالی تصمیم ما را نشان می دهد.
به عنوان مثال، انتقال یک فعالیت تجاری به مکان جدید ممکن است میزان تولید بالقوه را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد اما اگر فاصله جابجایی بیش از حد باشد، ممکن است منجر به از دست دادن کارگران ماهر نیز شود. کدام یک از این موارد مهمتر است؟ آیا راهی برای کاهش درگیری وجود دارد؟
اینها نوعی از مشکلاتی است که ممکن است ناشی از تفکر انتقادی ناقص باشد، نمایشی از اهمیت حیاتی تفکر انتقادی.
نکات پایانی:
تفکر انتقادی دستیابی به بهترین نتایج ممکن در هر شرایطی است. برای دستیابی به این هدف باید جمع آوری و ارزیابی اطلاعات از منابع مختلف باشد.
تفکر انتقادی نیاز به ارزیابی واضح، غالباً ناخوشایند از نقاط قوت، ضعف و ترجیحات شخصی شما و تأثیر احتمالی آنها در تصمیم گیری شما دارد.
تفکر انتقادی تا حد امکان نیاز به استفاده از آینده نگری دارد
در اجرای تصمیمات گرفته شده از تفکر انتقادی باید ارزیابی نتایج احتمالی و روشهای جلوگیری از نتایج منفی یا حداقل کاهش تأثیر آنها در نظر گرفته شود
تفکر انتقادی شامل بررسی نتایج تصمیمات گرفته شده و اجرای تغییرات در صورت نیاز است.
سخن آخر:
تقریباً هیچ اطلاعاتی، چه در خارج و چه در داخل در دسترس ما نیست که تضمینی برای حیات یا مناسب بودن آن داشته باشد. دستورالعمل های گام به گام شسته و رفته ممکن است نوعی قرقره فراهم کند که با رعایت انها، درک اساسی ما از تفکر انتقادی می تواند شکوفا شود، اما اطمینان از سودمندی یا طول عمر را نمیتواند فراهم کند.
لینک دانلود مقاله:
سایت های لیدی باس
