حل مسئله چیست؟
حل مسئله پیچیده ترین بخش در عملیات فکری انسان است.
این زمانی مطرح میشود که موجود زنده یا سامانه هوش مصنوعی نداند برای تغییر موقعیت به موقعیت دیگر چه مسیری را باید طی کند.
در واقع حل مسئله فرآیندی رفتاری-شناختی است که به انسان کمک میکند راه حل های مفید را پیدا کند.
حل مسئله چه کمکی به ما میکند؟
کسانی که مهارت زیادی در حل کردن دارند،از اعتماد به نفس بالایی برخوردار هستند زیرا این افراد درمواجه با مسئله به دنبال راه حل برای آن میگردند و این موضوع باعث میشود به توانایی هایشان باور کنند و از اعتماد به نفس بالا برخوردار باشند.
این افراد هنگام بروز مشکل با راه حل مناسب استرس خود را کم میکنند.
مزایا:
۱-به انسان کمک میکند تا از چالش ها و مشکلات پیش رو فرصت بسازد و توانایی ها و استعدادهایش را شکوفا کند.
۲- باعث میشود که فرد به دنبال آموختن و کسب اطلاعات برود تا بتواند از عهده آن موضوع برآید.
۳-همچنین به فرد کمک میکند به دنبال ایده های جدید و ذهن خلاق داشته باشد.
سطوح مهارت :
۱-سطح پایه:خودم میتوانم مشکلاتم را تشخیص دهم.شاید نتوانم برای مشکلم راه حل پیدا کنم اما میتوانم در میان دوستان،آشنایان و متخصصان تشخیص دهم چه کسی میتواند آن را حل کند.
۲-سطح میانی:خودم قادر به تشخیص مشکلاتم هستم و میتوانم راه حل مناسب برای آن انتخاب کنم.
اگر به دیگران مراجعه میکنم فقط برای بهبود کیفیت تصمیم است،اما در آخر خودم قادر به پیدا کردن راه حل و اجرای آن هستم.
۳-سطح پیشرفته:میتوانم به دیگران در تشخیص مشکلاتشان کمک کنم،گاهاً انسان ها با قرار گرفتن درمیان مشکلات مختلف نمیتوانند به سادگی آنها را تشخیص و ریشه یابی کنند.
در چنین شرایطی میتوانم به عنوان یک نگاه بی طرف برای حل مسئله کمک کنم.
۴-سطح خبره:میتوانم به دیگران کمک کنم تا مهارت حل کردن را بهبود دهند.
اگر هم در این مسیر از تفکر و یا نظر دیگران استفاده میکنند،مسئولیت نهایی راهکار انتخاب شده را به عهده بگیرند.
گام ها:
۱-شناسایی مشکل:اولین و مهم ترین گام در حل شناخت دقیق چالش است،پس در مرحله اول باید به دنبال علت و ریشه آن باشیم.
میتوانید از روش طوفان فکری استفاده کنید.در این روش از فرد خواسته میشود علت اصلی بوجود آمدن مشکل را شناسایی کنند،در این روش تعداد زیادی علت شناسایی میشود.
روش دیگر استفاده از ۵ چرا است.در این تکنیک با استفاده از پرسش هایی که با چرا شروع میشود به دنبال علت میگردیم.
پس زمانی که مسئله را به خوبی بشناسیم،بسیار ساده میتوانیم راه حل پیدا کنیم.
۲-گردآوری داده و اطلاعات:پس از شناسایی کردن مسئله و تعریف دقیق آن به دنبال سوابق خام و سوابق مربوط به آن میگردیم.
۳-تجزیه و تحلیل داده ها و اطلاعات:در این مرحله پس از گردآوری اطلاعات به تجزیه و تحلیل آنها میپردازیم.
بطور مثال با تحلیل کردن داده های مربوط به خرابی یک دستگاه میتوانیم به علت اصلی تر و دقیق تر آن پی ببریم و در نتیجه راه حل های مطلوب تری پیدا میکنیم.
۴-پیدا کردن راه حل:پس از جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل،زمان آن است که به دنبال راه حل بگردیم.
در اینجا برای یافتن راه حل بازهم میتوانیم از روش طوفان فکری استفاده کنیم.
۵-انتخاب بهترین راه حل:حالا وقت بررسی کردن راه حل های مختلف و انتخاب بهترین راه حل است،برای این کار میتوانید از نظر جمع استفاده کنید و راه حلی که بیشترین امتیاز را گرفت به عنوان راه حل اصلی انتخاب کنید.
۶-کنترل و ارزیابی:حل مسئله به نظارت و ارزیابی احتیاج دارد تا از اجرای گام به گام حل مسئله مطمئن شد.
۷-برنامه ریزی و بهبود:زمانی که پروژه تحت بررسی و ارزیابی قرار میگیرد نقص های آن مشخص میشود و این میتواند فرصتی برای بهبود و برنامه ریزی باشد.
مدیرن حل مسئله باید به خوبی پروژه را بررسی کنند تا هر جا که لازم بود تدابیر و راهکار های جدید بیاندیشند.
۸-نتیجه گیری:
حل مسئله از وظایف مهم مدیران وسازمان ها است که اگر به خوبی اجرا شود، تاثیرات بسزایی بر عملکرد سازمان ها میگذارد.
تقویت کردن مهارت حل مسئله:در هر مسئله ای،موانع و مشکلاتی وجود دارد که ممکن است ما را در رسیدن بهراه حل دچار مشکل کند.پس اگر نسبت به موانع شناخت داشته باشیم میتوانیم با تلاش آنها را از بین ببریم و مهارت حل مسئله را در خود پرورش دهیم.
مهم ترین موانع موجود:
۱-اضطراب:اضطراب عاملی است که میتواند پتانسیل حل مسئله را کاهش دهد. اضطراب میتواند مانند یک ویروس به بخش های مختلف نفوذ کرده و فعالیت را مختل کند.برای بالا بردن توانایی،تمرین های کاهش استرس و از بین بردن اضطراب لازم است.
۲-رفتار تکانشی:رفتار تکانشی باعث میشود فرد برای انتخاب اولویت به منابع منطقی فکر نکند و نتواند روش مناسبی را برای حل کردن مسئلهپیدا کند. رفتار تکانشی بازدهی حل مسائل را پایین می‌آورد.
این رفتارها میتواند به دلایل مختلف مانند فشار عصبی ایجاد شود.
۳-مهرت حل مسئله_تجربه شکست:تجربه شکست به دو شیوه عمل میکند.
میتواند درمسئله جدید فرد به دلیل شکست گذشته اضطراب داشته باشد و نتواند از خودش رفتار موثر نشان دهد،یا میتواند باعث شود فرد به طریق دیگر خود را تخلیه هیجانی کند و کمتر درگیر حل مسئله شود.
در کل هر شکستی که فرد با آن مواجه میشود روی وی اثر کرده و اعتماد به نفس او را به شدت پایین می آورد.
سخن پایانی:
در این نوشته سعی کردیم درباره اهمیت حل مسئله و مزیت های آن صحبت کنیم و بگوییم که چه چیزی باعث میشود تا در حل مسئله مهارت کافی را کسب کنیم.
همچنین گام های حل مسئله و موانع آن را باهم بررسی کردیم.
امیدواریم این مقاله بری شما مفید واقع شده باشد.
سایت های لیدی باس
لینک دانلود مقاله:
